Çocuk yetiştirmek zor iş, çocuğu olanlar hem fikirdir bu konuda diye düşünüyorum. Günümüz şartlarında iyi eğitim alma, başarılı olma baskısı ve teknolojik aletlere bağımlılık çocukların kabusu gibi. Bu iki konu arasına sıkışıp kalan çocuklarımız temel yaşam becerileri konusunda ne biliyor, farkında mıyız? Geçen gün çocukları bu yıl üniversite sınavına girecek annelerle sohbet ederken aklıma takıldı. Hepsi çocuklarının iyi bir üniversite/bölüme yerleşeceğinden emin ama çocukları okumak için başka bir şehir/ülkeye gittiğinde tek başına yapabileceğinden emin değil. Çocuklarımızın hayatını kolaylaştırmaya çalışarak onlara kötülük yapıyoruz sanırım, kendimize bağımlı çocuklar yetiştiriyoruz.
Çocuklarımıza Öğretmemiz Gereken Temel Yaşam Becerileri
Zaman Yönetimi: Okul, ödevler, kurslar, arkadaşlarla ve aile ile geçirilecek zaman, kendine ayrılacak vakit vesaire çocuklar için zorlayıcı bir süreç. Hem iyi eğitim alma kaygı ve baskısı hem de dört duvar arasına sıkışıp kalmak istemeyen özgür ruhları nedeniyle zaman yönetimi becerisi kazanmak çocuklar için hayatlarını kolaylaştıracak en önemli unsurlardan biri. Zaman kavramını öğrenmek, plan yapmak ve yaptığı plana uymak konusunda çocuklar cesaretlendirilmeli, ödüllendirilmeli ve bu ilkokula başladığı andan itibaren onun sorumluluğu olmalı.
Problem Çözme: Uzmanlara göre, çocuklarımızın kendi sorunlarını çözebilme becerisine sahip olması hem sosyal hem de psikolojik gelişimlerinde büyük rol oynuyor. Bir problemle karşılaştığında ona sorumluluk vermek, konu hakkında düşüncelerini sorup çözüm üretmek için cesaretlendirmek ve sonuçları birlikte değerlendiriyor olmak önemli.
Para Yönetimi: İlkokula başladığı andan itibaren çocuğa haftalık bir harçlık verilmeli ve bunun kullanımından kendi sorumlu tutulmalı. Para biriktirme becerisi kendisine aşılanmalı ve biriktirdiği paralarla kendi istediklerini yapabilme özgürlüğü sağlanmalıdır ki para biriktirmenin önemi ve zevkini anlayabilsin. İleride bu becerinin iş ve özel yaşamlarında kendilerine büyük kolaylık sağlayacağı kuşkusuz.
Mutfak İşleri: Çocuklar ilkokul çağlarında nasıl sofra hazırlanması gerektiği, nasıl yemek ve içecek konulacağı, mutfak malzemelerinin nerede olduğu konusunda eğitilmeli. İlerleyen yaşlarda bıçak kullanma, su ısıtma, şişe açma ve ocağı kullanma konusunda deneyim elde etmeli. 13 yaşından itibaren yemek pişirme konusunda tecrübe edinmesi sağlanmalı. Çocuklarınızla yemek pişirme zamanları yaratıp hem onların gelişimine katkıda bulunup hem de eğlenceli zaman geçirebilirsiniz.
Kişisel güvenlik: Çocukların, ilkokula başlamalarıyla beraber adreslerini ve telefon numaralarını bilmeleri sağlanmalı ve acil durumlarda ne yapmaları gerektiği öğretilmeli. Tacizin her türlüsünün yaşandığı günümüzde çocuklarımıza kendilerini koruma yöntemlerini öğretmeli. Yaşamın hoş olmayan sürprizlerine karşı her zaman onun yanında olamayız.
Kişisel Bakım: Çocuklar ilkokul yıllarından itibaren nasıl yıkanmaları, dişlerini fırçalayıp, giyinmeleri ve kişisel hijyeni nasıl sağlayacaklarını bilmeliler.
İletişim Kurma ve Sürdürme: Çocuklar başkalarıyla konuşurken göz teması kurmaları ve kibar bir şekilde konuşmayı sürdürmeleri gerektiğini öğrenmeliler. Dikkatle dinledikten sonra, paylaşılanlar hakkında geri bildirim vermek, iyi ilişkiler kurmak ve sürdürmek, liderlik, büyüme ve başarı için anahtar. Küçük yaşlardan itibaren bir restoranda nasıl yemek siparişi verilir, bir mağazada nasıl alışveriş ve ödeme yapılır ve bir şeyi bulma konusunda nasıl yardım istenir öğrenmeliler.
Evde Yalnız Kalma: Ortaokul çağından önce çocukların tek başına evde kalması uzmanlarca çok doğru bulunmamakta. Bununla birlikte ortaokul çağına gelmiş bir çocuk evde bir süre yalnız kalma becerisini elde etmeli. Yaşı ilerledikçe bir tam günü evde tek başına geçirebilme yetkinliğini edinmeli.
Ev İşleri: Çocuklar toz alma, süpürme ve silme, çamaşır yıkama, ütü yapma, çamaşır ve bulaşık makinası kullanma gibi temel ev işlerini ortaokul çağlarından itibaren öğrenmeli. Odalarının temizlik ve düzeni kendi sorumluluklarında olmalı.
Etiket okuma: Yiyecek paketlerinde, ilaç kutularında vb. bulunan etiketleri okunmayı ve son kullanma tarihine dikkat edilmesini öğrenmek önemli yaşam becerileri arasında.
Çocuklarımıza kendi kararlarını verebilmeleri, problemlerin üstesinden gelmeleri ve kendi işlerini yapabilmelerini öğreterek, onları başkalarına bağımlı bireyler olmaktan kurtarabiliriz. Unutmayın, önemli olan bu becerileri ne kadar iyi yapabilecekleri değil; bunların hayatın bir parçası olduğunu öğrenmeleri ve deneyimlemeleridir…
Çocuklar için temel yaşam becerileri önemli bir konu ihmal etmeyin!
*Bu bilgiler bir anne olarak yetiştirdiğim iki çocuğumla ilgili deneyimlerim, okuyup öğrendiklerimle ilgili bilgilerdir, mesleki olarak uzmanlığım değildir.
