William Shakespeare bundan 400 yıl önce yaşadı. Lise veya üniversitede bir şekilde onun eserleriyle karşılaşmış hatta eserlerinden biri üzerine inceleme yapmış olabilirsiniz. O zamanlar bunun gereksiz ve anlamsız olduğunu düşünmüşte olabilirsiniz. Öyleyse Çocuklar Niye Shakespeare Okumalı?
Shakespeare’in çalışmalarının, tarih, mitoloji, İncil ve hatta çağdaşlarından uyarlanmış ve ödünç alınmış olduğu genel olarak kabul edilmesine rağmen, insanlar hala yazılarına hayran kalıyor. Neden? Belki de zamansız hikayeleri popüler kültür tarafından yeniden keşfedildiği ve yeni yorumlar yoluyla toplumda konuşulmaya devam edildiği için.
William Shakespeare Kimdir?
Nisan 1564’te İngiltere’nin Stratford-upon-Avon şehrinde doğan William Shakespeare, şair, oyun yazarı ve oyuncudur. Çoğunlukla İngiliz edebiyatının en büyük yazarı ve dünyanın en iyi oyun yazarı olarak anılır. İngiltere’nin ulusal şairi ve “Avon’un Ozanı” olarak da bilinir. Shakespeare’in 38 oyun, 150’den fazla kısa ve uzun şiiri mevcut. 23 Nisan 1616 yılında 52 yaşında vefat eden Shakespeare’ın ölüm nedeni bilinmiyor. Bugüne kadar oyunları neredeyse bütün dillere çevrildi ve diğer bütün oyunlardan daha çok sergilendi.
Shakespeare’in Oyunları
Trajedileri; Romeo ve Juliet, Macbeth, Kral Lear, Hamlet, Othello, Titus Andronicus, Julius Caesar, Antonius ve Kleopatra, Coriolanus, Troilos ile Kressida ve Atinalı Timon’dur. Komedileri; Bir Yaz Gecesi Rüyası, Yeter ki Sonu İyi Bitsin, Size Nasıl Geliyorsa, Cymbeline, Aşkın Çabası Boşuna, Kısasa Kısas, Venedik Taciri, Windsor’un Şen Kadınları, Kuru Gürültü, Perikles, Hırçın Kız, Yanlışlıklar Komedisi, Fırtına, On ikinci Gece, Veronalı İki Centilmen, İki Soylu Akraba ve Kış Masalı’dır. Tarihsel oyunları ise; Kral John, II. Richard, V. Henry, IV. Henry, VI. Henry, VIII. Henry’dir.
“Tüm dünya bir sahnedir, yalnızca birer oyuncu olan kadınlarla erkeklerin sahneye girip çıktığı. Ve tek bir insanın ömrü boyunca pek çok rol oynadığı”.
Çocuklar Niye Shakespeare Okumalı?
İngiliz Edebiyatı eğitmeni Maggie Trapp, niye Shakespeare okumamız gerektiğini şöyle açıklıyor;
Sevdiğimiz mevcut çalışmalar onun eserlerinin yeniden keşfidir
Hamlet’ten esinlenen Aslan Kral’ın olay örgüsünden Harry Potter serisindeki Macbeth’deki üç cadıya dayanan Garip kız kardeşlere Shakespeare etkisi günümüz eğlence dünyasında ortaya çıkmaya devam ediyor.
Shakespeare’in kurgularını yeniden işleyen sadece filmler değil. Game of Thrones dahil olmak üzere giderek daha fazla televizyon şovu Shakespeare kültüründen etkileniyor ve karşılığında kendi popüler kültürlerinin fenomenleri haline geliyor. Bunun sebebi, Shakespeare’den ilham alan dramın ekranda sergilendiğini görmek olabilir- bu, ozanın kendi zamanındaki sahnenin modern eşdeğeridir. Onun eserlerinin canlı olarak sergilendiğini görmek, çalışmalarını farklı bir perspektiften takdir etmemizi sağlıyor.
“Game of Thrones’un yazarı George RR Martin’in de bir röportajında belirttiği gibi, Shakespeare kurgularının neredeyse tamamını başkalarından ödünç aldı,” diye açıklıyor Trapp. “Game of Thrones hayranları da, Cersei’deki Lady Macbeth’in izlerini, Robert Baratheon’daki Falstaff’ı, Littlefinger’daki Iago’nun izlerini kolayca görebilirler- liste böyle uzayıp gidebilir. Game of Thrones’u dolduran karakterler karmaşık, çok yönlü ve canlı. Shakespeare’de bulduğumuz zengin, katmanlı karakterlere benziyorlar ve bu karakterler o kadar gerçekler ki yüzyıllar boyunca pratik olarak tür haline geldiler- gördüğümüzde bir Portia veya Henry V veya Banquo veya Kral Lear veya Richard III biliyoruz ne olursa olsun. Bu tanınmış karakterler yıpranmış olabilir, fakat hem Shakespeare hem de Martin’in ellerinde onlar taze ve gerçek, zengin ve unutulmazlar.”
Güncel kitaplar modern zamanlar için Shakespeare dünyasını yeniden canlandırıyor. “Hogarth Shakespeare projesi, Margaret Atwood, Jeanette Winterson, Anne Tyler ve Gillian Flynn’in Shakespeare’in oyunlarından birini modern dünyada yeniden yorumladığı ve yeniden tasarladığı harika bir yeni kitap dizisi.” diyor Trapp, “Shakespeare’in bir başka şaşırtıcı uyarlaması Jane Smiley’nin A Thousand Acres romanı. Smiley, Kral Lear kurgusunu alıyor ve onu muhteşem bir etkiye dönüştürüyor.”
Shakespeare’in çalışmaları ne zaman okunursa okunsun önemlidir
“Shakespeare’in çağdaşı Ben Jonson, Shakespeare’in çalışmalarının ‘çağdaş değil, tüm zamanlar için’ olduğunu ileri sürer, bu da ileri görüşlü olduğunu kanıtlıyor.” diyor Trapp. “Oyunlarını güncel olmaktan çok, zamanın ötesinde yapan bir şey var. Bu oyunlar bize zamanımızın siyaseti ve psikolojisini, kibirin inceliklerini ve arzunun akışkanlığını, kör tutkunun tehlikelerini ve gerçekle bağlantının tatminleri hakkında bilgiler veriyor. Bu oyunlar yüzlerce yıldır her türlü izleyici ve okuyucuyla karmaşık gerçekleri konuşabilmeyi başarıyor.”
“Richard III’ün güç oyunlarında postmodern çıkmazımızı algılayabiliriz; kültürümüzün cinsiyet ikilemi ile boğuşması On İkinci Gecenin toplumsal cinsiyet rolleri ve beklentileri incelemesinde görülebilir” diye açıklıyor Trapp. “Shakespeare büyük olasılıkla eserlerinin ölümünden 400 yıl sonra kültürümüzün bu kadar ayrılmaz parçası olacağını hayal etmiyordu.” Çocuklar Niye Shakespeare Okumalı?
Karakterleri ve temaları her birimizin içinde yaşıyor
“Shakespeare’in oyunları ve şiirleri bizim için hala önemli çünkü kurgusu hala yankılanıyor, karakterleri hala izlerini bırakıyor, dili hala iğneliyor ve şaşırtıyor,” diyor Trapp. “Onun karakterleri özdeşleştiğimiz karakterlerdir. Hamlet’in umutsuzluğunu anlıyoruz; Othello’nun kıskançlığını tanıyoruz, Lear’ın düşüşünü hissediyoruz. Shakespeare’in karakterleri tanıdık ve aynı zamanda şaşırtıcı- ve bu nedenle sonsuz büyüleyici.”
Hepimiz onun hikayelerinin uyandırdığı duygularla bağlantı kurabiliriz. “Shakespeare’in dili muhteşem, karakterleri karmaşık ve temalar- aşk, onur, ihanet, kıskançlık, kıskançlık, korku, gurur, şehvet, keder- hepsi bizim için önemli olan konular,” diye ekliyor Trapp. “Deneyimlerimizi anlamlandırmak için Shakespeare’e bakıyoruz. Ve cinsiyet, aile ve siyasi entrikadan şöhret, ırk ve sınıfa kadar her şeyle ilgili deneyimlerimiz, bu oyunlarda hızla ve unutulmaz bir şekilde keşfediliyor. Shakespeare’in karakterleri ve kurgusu hem kendi zamanı hem de tüm zamanlar için. Onun oyunları kendimizi yeniden görmemizi sağlıyor.”
Kitleler bugün kelimeleriyle bağlantı kurabiliyor
Temaları evrensel ve zamansız olduğu için, Shakespeare’in eserleri her kesimden insana hitap ediyor. Worlds Elsewhere: Journeys Around Shakespeare’s Globe Worlds Yazarı Andrew Dickson, aynı Shakespeare oyununun farklı izleyicileri nasıl tatmin edebildiğinin altını çiziyor: “Bir öğleden sonra Shakespeare bir eserinin kraliyet için; ertesi gün aynı oyunun halk için sahnelendiğini gördü.” Bilinen karakterler ve olaylar yetkin ve nüktedan bir dille sunulunca, kim izlerse izlesin Shakespeare’in sanatına hayran kalıyordu.
“Shakespeare’in zamanında izleyiciler dile ve işitselliğe çok daha kolay uyum sağlıyorlardı” diyor Trapp. “Oyunları canlı olarak tecrübe ediyorlardı, onları nadiren okurlardı. Öte yandan, bugün bu oyunları kendi aklımızda daha çok yalnız bir okuma eyleminde yaşıyoruz. Biz sayfadaki kelimelerin üretken gücüne çok şey katıyoruz, oysa Shakespeare’in kitlesi önlerinde sergilenen performansın canlı eğlence anına daha çok yatırım yapıyorlardı.”
Shakespeare’in oyunları aracılığıyla kendimizi daha fazla keşfedebilir ve günlük yaşamın komedi ve draması aracılığıyla başkalarıyla bağlantı kurabiliriz. Hala Shakespeare’in okunması ve anlaşılmasının bugün değerli veya alakalı olmadığını düşünüyor musunuz?
Farkında olmasak bile Shakespeare’den bahsediyoruz
Hiç “nefes nefese kaldım” dediniz mi, bir şeyin “her şeyin sonu” olduğunu veya “buzları eritmek” istediğinizi söylediniz mi? Şunu sordunuz mu, “Tak, tak! Orada kim var?” Eğer öyleyse, Shakespeare’den alıntı yapıyorsunuz.
Trapp, “Başka bir neden olmasa bile, bugün öğrenciler, günlük söylemimizin ne kadarının onun kelime ustalığına borçlu olduğumuzu görmek için Shakespeare’i incelemelidirler.” diyor. “Eğer daha önce yeşil gözlü canavar, zor durumda olmak, nutku tutulmuş, resmi davranmak, boşa kürek çekmek, insanları gösteren giydikleri kıyafetleridir, sonsuza dek veya şu anda yaygın olan deyimlerinden herhangi birini kullandıysanız Shakespeare’den alıntı yapıyorsunuz demektir. Onun ifade biçimleri alışılmadık ve ustaca idi ve bugün İngilizceye o kadar çok girdi ki, artık onun ayrılmaz parçası. Shakespeare’de o kadar doluyuz ki artık farkında bile değiliz. O, İngiliz dilinin usta bir zanaatkârıydı ve metaforları okur ve yazar olarak hepimizi daha zengin yaptı.”
Çağları aşan William Shakespeare Sözleri ilginizi çeker mi?
Kaynakça:
Hayat Sorgusu sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
Yorum Yapın